Το σύνδρομο σύνθετου περιοχικού πόνου γνωστό και ως αλγοδυστροφία, είναι ίσως από τις πιο αμφιλεγόμενες κλινικές οντότητες αφού η ασυμφωνία, όσον αφορά στην παθοφυσιολογία, είναι πλήρης.
Πρόκειται για μια χρόνια επώδυνη κατάσταση σε ένα ή περισσότερα άκρα, που επηρεάζει δραματικά την ποιότητα ζωής του ασθενή. Το σύνδρομο αποτελεί διαταραχή του νευροπαθητικού πόνου που αναπτύσσεται ως δυσανάλογη συνέπεια ενός επώδυνου τραυματισμού, μιας κάκωσης νεύρου ή ως αποτέλεσμα μιας απομακρυσμένης παθολογικής διαδικασίας από το προσβεβλημένο άκρο όπως είναι το εγκεφαλικό επεισόδιο, το έμφραγμα του μυοκαρδίου, η μαστεκτομή, ο τραυματισμός της σπονδυλικής στήλης.
Επιδημιολογικά, η συχνότητα εμφάνισης στο σύνδρομο σύνθετου περιοχικού πόνου δεν είναι σαφώς διατυπωμένη. Οι μελέτες αναφέρουν πως η συχνότητα εμφάνισης κυμαίνεται από 5,46 έως 26,2 ανά 100,000 ανθρώπους το χρόνο.
Το σύνδρομο σύνθετου περιοχικού πόνου διακρίνεται σε τύπο 1 και 2. Ο τύπος 1 προκαλείται από ιστικό τραυματισμό στο προσβεβλημένο άκρο ή κακώσεις σε απομακρυσμένες περιοχές του σώματος, ενώ ο τύπος 2 αναπτύσσεται μετά από τραυματισμό ενός μείζονος περιφερικού νεύρου.
Οι πρόσφατες μελέτες των αυτόνομων, κινητικών και σωματοαισθητικών διαταραχών υποδεικνύουν ότι ολόκληρη η κλινική εικόνα του συνδρόμου θεωρείται ως μια ολόκληρη νευρολογική διαταραχή, που εμπλέκει το κεντρικό νευρικό σύστημα αλλά και μια περιφερική νευρογενή φλεγμονώδη διαδικασία. Στο υπόλοιπο του ενημερωτικού αυτού σημειώματος δε θα γίνει διάκριση μεταξύ των δύο τύπων όσον αφορά στη παθοφυσιολογία, την διάγνωση και τη θεραπεία.
Παθοφυσιολογία.
Η ξεκάθαρη αιτία εμφάνισης της αλγοδυστροφίας παραμένει άγνωστη, αν και έχουν ειπωθεί διάφορες παθογενετικές διαδικασίες. Η δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος, η νευρογενής φλεγμονή και οι αλλαγές στη νευροπλαστικότητα του κεντρικού νευρικού συστήματος είναι οι πιο μελετημένοι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί.
Κλινική εικόνα.
Η κλινική εικόνα συνίσταται σε:
- Πόνο στο προσβεβλημένο άκρο
- Αλλοδυνία (αντίληψη ενός μη επώδυνου ερεθίσματος ως επώδυνο)
- Οίδημα
- Ερυθρότητα
- Αλλαγή στο χρώμα του δέρματος
- Αλλαγή στη θερμοκρασία της προσβεβλημένης περιοχής
- Στιλπνότητα στο δέρμα
- Υπεριδρωσία
- Διαταραχές στην ανάπτυξη των τριχών και των νυχιών
- Δυσκαμψία στις αρθρώσεις του προσβεβλημένους μέλους
- Ατροφία των μυών
- Μυϊκό σπασμό
Διάγνωση.
Είναι γεγονός πως δεν υπάρχουν σαφή διαγνωστικά κριτήρια για το συγκεκριμένο σύνδρομο. Η διάγνωση βασίζεται στο πλήρες ιατρικό ιστορικό στο οποίο περιλαμβάνεται η σοβαρότητα και η ένταση των κλινικών σημείων και συμπτωμάτων, τον τύπο της βλάβης και τη φυσική εξέταση.
Θεραπεία.
Η θεραπευτική προσέγγιση είναι πιο αποτελεσματική όταν ξεκινήσει νωρίς, η οποία επικεντρώνεται στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και την άρση των κλινικών σημείων βοηθώντας τους ασθενείς να επιστρέψουν στο φυσιολογικό τρόπο ζωής ανακτώντας την ποιότητα της. Το θεραπευτικό πρωτόκολλο περιλαμβάνει τη φαρμακευτική αγωγή (καλσιτονίνη, διφωσφονικά, κορτικοστεροειδή, ενδοφλέβια ανοσοσφαιρίνη, οπιοειδή, λιδοκαϊνη, τοπική καψαϊκίνη), τη φυσιοθεραπεία και τη ψυχολογική υποστήριξη του ασθενή (βοηθά στη διαχείριση της θλίψης και του άγχους, που συνυπάρχουν με την παθολογία).
H φυσιοθεραπεία αποτελεί θεραπευτική επιλογή πρώτης γραμμής και συνίσταται σε:
Θεραπευτικά μέσα που επιδρούν στο τοπικό κυτταρικό μεταβολισμό της προσβληθείσας περιοχής ( K-L.A.S.E.R cube plus 4, TECAR therapy, deep oscillation, υπέρηχος) φαίνεται να είναι άκρως βοηθητικά.
Manual therapy, που μαζί με την κινησιοθεραπεία, βοηθούν εξαιρετικά στην μείωση του πόνου και στην αύξηση της κινητικότητας των αρθρώσεων, όταν η κλινική εικόνα το επιτρέπει.
Βελονισμό, ο οποίος αποτελεί μια ακόμη σημαντική επιλογή για τη μείωση του πόνου και τη βελτίωση του τοπικού μεταβολισμού.
Στη θεραπευτική άσκηση, η οποία βοηθά στην βελτίωση της μυϊκής ισχύος, στην εκπαίδευση της ιδιοδεκτικότητας καθώς και στη βελτίωση της κιναίσθησης και της νευρομυϊκής συναρμογής.
Στο Φυσιοθεραπευτήριο Ε. Γεωργακόπουλος στην Αθήνα υπάρχει η γνώση, η εμπειρία, η ενσυναίσθηση και ο ιατροτεχνολογικός εξοπλισμός για την άρτια διαχείριση και φροντίδα της αλγοδυστροφίας.
